-
1 лукавинка
ж; разг.бераз (аз гына) хәйлә, бераз (аз гына) хәйләкәрлек -
2 лаконизм
млаконизм, лакониклык, кыскалык һәм ачыклык ( мәгънәне аз гына сүз белән ачык итеп аңлатып бирү) -
3 на-
1) фигыльләр ясый; аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "бәрелү" фигыле ярдәмендәб) "өстенә", "күп булып", "бик күп" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннамёрзнуть — [өстенә] кату, күп булып кату
насохнуть — [өстенә] ябышып кибү
в) "берникадәр", "күп итеп", "бик күп" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәнабрать ягод — ( берникадәр) җиләк җыю
настирать белья — ( берникадәр) кер юып кую
г) "бик яхшы", "бик әйбәт", "яхшылап", "әйбәтләп", "яхшы гына", "әйбәт кенә" сүзләре, шулай ук "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендәд) "-ся" кисәкчәле фигыльләр белән килгәндә, "туйганчы" сүзе яки "...ып тую" формасы ярдәмендәнаговориться — туйганчы сөйләшү, сөйләшеп тую
наслушаться — туйганчы тыңлау, тыңлап тую
е) "акрын гына" сүзләре ярдәмендәз) фигыльнең тәмамланган төр формасын ясаганда, төп фигыль белән яисә "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә тәрҗемә ителәнапечатать — бастыру, бастырып чыгару
2) сыйфатлар ясый: бу очракта аның мәгьнәләре изафә ярдәмендә яки "...га тага (тагыла) торган", "...га элә (эленә) торган" сүзләре белән белдереләнагрудный — күкрәк...ы, күкрәккә тага торган
3) исемнәр ясыйнарукавник — җиңсә, беләксә
набалдашник — сакма, таяк чукмары, таяк башы
накрепко — нык итеп, ныклап; катгый рәвештә, кискен рәвештә
настрого — каты итеп, катгый рәвештә
насухо — коп-коры итеп, коп-коры булганчы, корытканчы
-
4 только
1) частица огранич. бары, нибары, фәкать, гына, тик... гына2) союз временной белән, белән үк,...кач үк,...гач такак только доедешь, напиши нам — барып җиткәч үк безгә яз
3) союз против. әмма, ләкин, тикя пойду, только не сейчас — мин барам, ләкин хәзер түгел
4) частица усил. (с "бы" выражает желание) гына... инде5) частица усил. гына6) нареч. (ещё, пока ещё) гына әле, генә7) нареч. ( совсем недавно) әле генәтолько приехал, а уже тянет домой — әле генә килдем, ә өйгә кайтасы килә
•- только что -
5 лишь
одного лишь нет — берәве генә юк; берсе генә җитми
2) союз присоед.; см. лишь 2) (едва, как только)...ган гына иде,...гач та,...ү беләнлишь показалась станция, пассажиры засуетились — станция күренү белән, пассажирлар ыгы-зыгы килә башлады
лишь только — см. лишь 2)
-
6 про-
1) фигыльләргә ялганганда, аның мәгънәләре татар теленә нигездә түбәндәге чаралар ярдәмендә биреләа) "үтү", "үткәрү" дигән фигыльләр ярдәмендәпросеять — иләктән [иләп] үткәрү
б) "бетү" яки "бетерү" дигән дәрәҗә фигыльләре беләнв) "узып китү", "үтеп китү" кебек тезмә фигыльләр ярдәмендәг) "чыгу" яки "чыгару" дигән дәрәҗә фигыльләре ярдәмендәд) "керү" яки "кертү" дигән фигыль беләне) "[үтәли] тишү", "тишеп чыгару" кебек фигыльләр ярдәмендәж) "җиткерү", "чыгару" дигән дәрәҗә фигыльләре яисә "бик яхшы", "бик нык" кебек рәвешләр беләнз) "...мый калдыру" кебек фигыль формалары ярдәмендәи) "зыян күрү", "зарар күрү" дигән фигыльләр беләнк) (-ся кисәкчәсе белән килгәндә) "туйганчы" кебек хәл фигыль формасы яисә "тую" дигән фигыль ярдәмендәл) (-ся кисәкчәсе белән килгәндә) ялгыш "ташлау", "салу", "кую" кебек сүзләр белән2) исемнәргә ялганганда, түбәндәге чаралар ярдәмендә тәрҗемә ителәа) "аз гына", "бераз" кебек рәвешләр беләнб) "яклы" дигән сүз белән -
7 над-
приставка; = надо-1) фигыльләр ясый, аның мәгънәләре татар теленә түбәндәгечә тәрҗемә ителәа) "өстәп", "өстәмә рәвештә", "...п озынайту" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләнб) "бераз гына", "аз гына", "читеннән [генә]", "читеннән аз гына", "өстән [генә]", "өстән аз гына" сүзләре ярдәмендә яки төп фигыльне тәрҗемә итү юлы беләннадземный — җир өсте...ы
-
8 едва
1) нареч. (насилу, с трудом) көчкә, көчкә генә, көчкә-көчкә, көч-хәл белән2) нареч. ( чуть) аз гына, чак кына3) союз (лишь только, как только)...у белән,...у белән үк,...гач таон едва вошёл, начал говорить — керү белән үк сөйли башлады
•- едва ли
- едва ли не
- едва не -
9 немногий
-ая; -ое1) аз санлы, бик аз, аз гына, берничә, кайберза немногим исключением — берничә...дан кала, берничә
2) в знач. сущ. (немногие мн.) кайберәүләр [генә]3) в знач. сущ. (немногое с) аз-маз [булган], аз [булган]забыл все то немногое, что знал — аз-маз белгәнен дә оныткан
4) (незначительно, ненамного) аз гына, беразнемногим меньше — аз гына азрак, аз гына кимрәк
-
10 вполголоса
-
11 не
I частица1) отриц. при гл....ма2) при неопр. ф. гл....а алмау3) ( при противопоставлении) түгелне брат, а друг — абыйсы (энесе) түгел, ә дусты
4) (при неопределённом, неполном отриц.) түгелпиджак не пиджак, пальто не пальто — пиджак дисәң пиджак түгел, пальто дисәң пальто түгел
5) (при выраж. утвердительного знач.)...ме6) (при огранич. утверждении)не без —...мыйча түгел, шактый...п
чуть (едва) не... — аз гына...мау, аз гына,...мый калу,...а язу
он едва не погиб — ул аз гына һәлак булмый калган, ул һәлак була язган
едва ли не... —...мавы шикле;...вы бик мөмкин
•- не то..., не то...
- не только
- не только..., но и...
- не что иное как...
- тем не менее
- хотя и не..., но... II(всегда ударное, в сочет. с предлогами является отделяемой частью мест. "некого", "нечего") юкне к кому и некому приехать — килерлек кеше дә, килә торган кеше дә юк
-
12 недаром
нареч.юкка (бушка) гына...мау, юкка гына... түгел, сәбәпсез түгел, берәр максат белән -
13 ни
I1) частица усил. (в отриц. предложениях)...да, бер генә... дә2) частица усил. ( в придаточных предложениях)...гына...масын,...гына...са дакто ни увидит, удивится — кем генә күрмәсен, [барысының да] исе китәр
3) союз ( при перечислении однородных членов)... да,... дана небе ни месяца, ни звезд — күк йөзендә ай да, йолдызлар да юк
•- ни-ни
- ни-ни-ни II(без ударения; в сочет. с предлогами является отделяемой частью отриц. мест.) һичбер, бер...дә -
14 телескопический
-ая; -ое1) телескоп...ы; телескоп аша гына күренгән; телескоп ярдәмендә...2) опт. телескопик, нык зурайтып күрсәтә торган -
15 искоса
нареч.; разг.кырыннан, астан гына, күз кырые белән генә -
16 кое-как
нареч.1) көчкә-көчкә генә, чак-чак кына, көч-хәл белән2) ничек итте шулай, алай-болай гына, әштер-өштер генә, әштер-өштер китереп -
17 прихватить
сов.; разг.1) (кого-что) (зажать, сдавить) кысу, тоту, эләктерү, тотып (эләктереп) алу2) ( что) (закрепить) эләктерү, эләктереп бәйләп кую, бәйләп кую3) ( кого-что) (взять с собой) үзең белән алу, ияртү4) ( что) (слегка заморозить) аз гына катыру; (повредить - о морозе и т. п.) кырау тию (алу), салкын сугуцветы прихватило морозом — чәчәкләргә кырау тигән, чәчәкләрне кырау алган
5) ( о болезни) башлану, башланып китү; йогу; ( о параличе) сугу -
18 свежий
-ая; -ее1) яңа...ган, яңа гына;...ган, әле генә...гән2) тозланмаган, ысланмаган, какланмаган, свежий3) саф, чиста4) ( прохладный) салкынча, җиләс5) ( не утративший яркости) төсе китмәгән, уңмаган, ялтыравы бетмәгән6) тотылмаган, киелмәгән, керләнмәгән, чиста7) перен. яңа, яңарган8) яңа, иң соңгы9) перен. саф10) таза, әйбәт -
19 чуть
1) нареч. (едва, немного) бераз, аз гына, чак кына, чак-чак, көчкә генә2) союз үк, белән үк...са, шунда укчуть кто войдёт, услышу — берәрсе керә калса, шунда ук ишетермен
чуть ветер дунул, он уж простудился — җил исү белән үк аңа салкын тия
•- чуть ли не
- чуть не
- чуть свет
- чуть что
- чуть-чуть -
20 бронировать
I брон`ироватьнесов.( что)бронировать итү, броньга калдыру, броньлау (бронь буенча гына бирү өчен аерып кую, мәс. поезддагы урынны, гостиницадагы номерны һ.б.ш.)II брониров`атьсов.; несов.( что) броня белән каплау ( снарядлардан саклану өчен)
- 1
- 2
См. также в других словарях:
уртача — с. 1. Сыйфаты ягыннан югары булмаган, бик әйбәт булмаган, гадәти. сөйл. Бик яхшы да, бик начар да түгел, ярыйсы гына. Бер ягы белән дә аерылып тормаган, гадәти (кешегә карата) 2. Билгеләре, үзлекләре буенча ике чик (зур һәм кече, биек һәм тәбәнәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баптизм — Христиан диненең бер мәзһәбе балигъ булганнарны гына чукындыру йоласы белән аерылып тора … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
формаль — с. 1. Рәсми, законлы; форма (6) буенча эшләнгән 2. Форманы гына саклаган, чын хәл белән исәпләшми эшләнгән, формализм (1) белән сугарылган. Форма өчен генә булган, ясалма 3. Формализм (2) идеяләре белән сугарылган; эчтәлектән аерып, формага гына… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
язу — (ЯЗДЫРУ) – I. ф. 1. Кәгазь яки башка нәрсә өстенә нин. б. билгеләр (хәреф, цифр һ. б. ш.) төшерү. с. Яза торган язу машинкасы 2. Нин. б. язма текст төзү хат язу 3. Язма рәвештә нәр. б. тур. хәбәр итү. Нәр. б. турында матбугатта бастырып чыгару.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уйнау — 1. Шаяру, күңел ачу. Спортның бер төре булган нин. б. уен белән вакыт үткәрү, ял итү. Уен өчен берәр нәрсәдән файдалану, хәрәкәт ясау ферзь белән уйнау 2. Нин. б. әйберне үзе дә сизмичә бернинди максатсыз әйләндерү, хәрәкәтләндерү, кирәкмәгән эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эшләү — 1. Нин. б. эш белән шөгыльләнү, эшчәнлек күрсәтү, үз көчең белән эш башкару. Кайда да булса хезмәт итү, эш белән дәвамлы шөгыльләнү заводта э. . Берәр хезмәт урынында булу, нин. б. вазифа үтәү, кем. б. хезмәтен башкару артист булып эшли 2. Берәр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яшь — I. с. 1. Балигъ булмаган, өлгермәгән; бала яшендәге. Урта яки олы яшькә җитмәгән. Балаларны ата анасыннан аерып күрсәткәндә фамилия алдыннан әйтелә 2. Тәҗрибәсез 3. Яңа гына, күптән түгел үсеп чыккан; җитлекмәгән (үсемлек тур.). Яңа оештырылган,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кысу — 1. Нин. б. бер авырлык, көч белән басу, йогынты ясау. Тыгызлау 2. Куллар белән уратып алып тоту. Уч белән каты итеп тоту. 3. күч. Нәр. б. бик нык чикләү, авыр хәлгә кую 4. Кысан, тар булу (кием тур.) 5. Бик нык тарттырып бәйләү, буу 6. (Ишекне һ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сукалау — 1. Сабан, сука белән эшкәртү, сөрү 2. күч. Әзме күпме канәгатьләнерлек сөйләшә белү, сөйләшү русча һәм чуашча шактый гына сукалый. Әзме күпме укый яза белү; хәреф тану. Уен коралын: әзме күпме уйный белү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аеру — 1. Бөтенне яки тоташ нәрсәне ике яки берничә кисәккә, өлешкә бүлү, ике яки берничә итү 2. Ике яки берничә нәрсә арасында чик булдыру; әйберләрне бүлеп кую. Төркем булып бергә торган әйберләр яки кешеләр арасыннан юл яру, як якка тайпылдырып, ачык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алу — 1. Нәр. б. кулга тотып үзеңә күчерү. Бирүчедән кабул итү хат алу. Үзеңнеке итү. 2. Бер нәрсәне икенчедән, өлешне бөтеннән аеру өстәлдән китап, коедан су, таудан таш алу 3. (Үзең белән) йөртү, ияртү ал мине үзең белән 4. Үз өстеңә эш яки йомыш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
